ŠTA JE APNEJA U SPAVANJU ILI SLEEP APNEA?

Apneja u spavanju predstavlja ozbiljan zdravstveni problem koji se javlja kod oko 5% opšte populacije i čija se učestalost povećava sa godinama starosti. Kod ovog oboljenja dolazi do prekida disanja ili smanjenja protoka vazduha kroz disajne puteve koje posljedično izaziva pad zasićenja krvi kisoenikom. Ovi prekidi traju 10 i više
sekundi. Znači 10 i više sekundi mozak i svi drugi organi ostaju bez dovoljne količine kiseonika, a svi znamo da bez kiseonika nema života! Kao posljedica toga dolazi do oštećenja različitih organa a u najtežim slučajevima i do iznenadne smrti tokom sna.

U zavisnosti od uzroka i manifestovanih simptoma, apneja u spavanju se može podijeliti na:
• opstruktivnu, centralnu i mješovitu apneju u spavanju.
Opstruktivna apneja u spavanju se javlja kao posljedica djelimičnog ili potpunog zatvaranja disajnih puteva uz prisutan rad disajne muskulature. Pacijent u stvari ne može da diše jer postoji prepreka (opstrukcija) najčešće zbog zapadanja jezika i opuštanja mekih struktura ždrijela.

Mješovita apneja u spavanju predstavlja kombinaciju centralne i opstruktivne apneje u spavanju.

SIMPTOMI APNEJE U SPAVANJU

Simptomi apneje u spavanju mogu biti dnevni I noćni.

Noćne simptome obično primjeti partner a najčešći su:
• Hrkanje. Opstruktivnu apneju u spavanju najčešće prati hrkanje koje se čestonaziva “glasnim signalom za tihog ubicu”.
• Prestanak disanja nakon koga slijedi nagli, dubok udah
• Često buđenje – prekidi sna, ali se ne sjećate toga
• Osjećaj davljenja
• Nemirno spavanje I strašni snovi
• Gatroezofagealni refluks – gorušica
• Izraženo znojenje

Ukoliko osoba hrče, bitno je obratiti pažnju na sledeća pitanja:
• Koliko osoba glasno hrče?
• Koliko često hrče?
• Da li je hrkanje toliko glasno da smeta drugim ljudima u okruženju?
Ipak, važno je napomenuti da ne mora svako ko hrče da pati od apneje u spavanju.

MOGUĆE POSLJEDICE APNEJE U SPAVANJU?
Smrtni ishod je, nažalost, najgora posljedica nediagnostikovane apneje u spavanju.
• Povišen krvni pritisak
• Srčana aritmija
• Koronarne bolesti
• Plućna hipertenzija
• Tromboembolijska bolest
• Šećerna bolest
• Šlog
• Depresija
• Impotencija
• Sporiji oporavak od hirurških intervencija
• Loš kvalitet života

 KAKO SE DIJAGNOSTIKUJE?
Kao i svako drugo oboljenje i apneja u spavanju se dijagnostikuje na osnovu:
• Kliničke slike
• Kliničkog pregleda
• Dijagnostičkih testova
Kao pomoćne metode koriste se različite vrste testova kao što su :
• STOP BANG upitnik
• Berlinski upitnik
• Epworthova skala pospnaosti.
STOP – BANG UPITNIK
Da Ne
●    ●
S (hrkanje, eng. snore) Da li glasno hrčete (glasnije od normalnog govora, dovoljno glasno da se čuje iz susedne prostorije, ili da Vas partner udara laktom zbog hrkanja u toku noći) ?
Da Ne
●    ●
T(umor, eng.tired)
Da li se često osećate umorno, iscrpljeno, ili pospano tokom dana (na primer za vreme upravljanja vozilom ili razgovora) ?
Da Ne
●    ●
O (prekid u disanju, eng. observed) Da li je neko primetio da ste prestali da dišete ili da se gušite tokom spavanja?
Da Ne
●    ●
P (povišen krvni pritisak, eng. pressure) Da li imate ili se trenutno lečite od povišenog krvnog pritiska?
Da Ne
●    ●
B (Indeks telesne mase, eng. BMI) Indeks telesne mase veći od 35 kg/m2?
Da Ne
●    ●
A (godine života, eng. age) Stariji od 50 godina?
Da Ne
●    ●
N (obim vrata, eng. neck) Obim vrata veći od 41 cm (žene) tj 43 cm (muškarci)?
Da Ne
●    ●
G (pol, eng. gender) Muški pol?
• PRAVILA OCENJIVANJA
• Za opštu populaciju
• OSA – Nizak rizik: DA na 0 – 2 pitanja
• OSA – Umeren rizik: DA na 3 – 4 pitanja
• OSA – Visok rizik: DA na 5 – 8 pitanja
• ili DA na 2 ili više od 4 STOP pitanja + muški pol
• ili DA na 2 ili više od 4 STOP pitanja + BMI > 35kg/m2
• ili DA na 2 ili više od 4 STOP pitanja + obim vrata veći od 41 cm (žene) tj 43 cm (muškarci)

Hirurško liječenje sastoji se u anatomskoj rekonstrukciji anomalija gornjih disajnih puteva ili djelomičnom odstranjenju tkiva ždrijela (krajnici, meko nepce, resica). U terapiji se koriste i različite vrste tzv mandibularnih aparata.