HRONIČNA OPSTRUKTIVNA BOLEST PLUĆA

Hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) je često oboljenje koje se može spriječiti i liječiti a karakteriše se simptomima:
• kašlja
• iskašljavanja 
• otežanog disanja

Najčešći faktor rizika je pušenje.
Veliki broj oboljelih pored HOBP boluje i od drugih oboljenja kao što su oboljenja srca i krvnih sudova, depresija, apneja u spavanju, šećerna bolest i druga
oboljenja. Pušači često ne obraćaju pažnju na simptome HOBP, dok ne bude kasno. Smatraju da je normalno da kašlju zato što puše ili da je normalno da se zamaraju jer „više nisu mladi“.

Kod svih osoba izloženih faktorima rizika za razvoj HOBP, od kojih je pušenje najčešći, koje imaju simptome HOBP potrebno je uraditi spirometriju.
Spirometrijom se dobiju vrijednosti plućne funkcije i na osnovu tih parametara se određuje stepen težine oboljenja.

Ako je FEV1/FVC < 0.70 stepen težine opstrukcije se određuje prema sljedećoj tabeli:                                          
STADIJUM TEŽINA STADIJUMA VRIJEDNOSTI
GOLD I BLAGA FEV1 ≥ 80%
GOLD II SREDNJE TEŠKA 50%≤FEV1<80%
GOLD III TEŠKA 30%≤FEV1<50%
GOLD IV VEOMA TEŠKA FEV1<30%                                            
Da bi se preciznije procijenila težina oboljenja u obzir se uzima i težina simptoma. Težina simptoma se može procijeniti na više načina. Za procjenu se koriste različiti upitnici kao što su CAT i mMRC upitnici.

CAT upitnik možete popuniti na http://www.catestonline.org/english/index_Bosnia.htm    
MMRC skala dispneje
0 Gubim dah samo pri velikom fizičkom naprezanju
1 Gubim dah samo kada požurim po ravnom ili kada idem uz blago brdo
2 Zbog gubljenja daha hodam sporije od svojih vršnjaka i po ravnom ili moram da zastajkujem kada hodam sopstvenom brzinom
3 Moram da zastanem da bih udahnuo poslije stotinak metara ili nekoliko minuta hoda po ravnom
4 Suviše teško dišem da bih izašao iz kuće ili gubim dah kada se oblačim

Za potpunu procjenu uticaja koji HOBP ima na zdravlje pacijenta potrebno je znati i rizik od pogoršanja oboljenja tzv. egzacerbacija. Na rizik od egzacerbacija najviše utiče broj egzacerbacija koje je pacijent imao u prethodnoj godini. Ukoliko je imao dvije ili više egzacrebacija ima veći rizik od budućih egzacerbacija.
Kombinovana procjena težina HOBP se dakle donosi na osnovu sljedećih podataka:
• Parametri plućne funkcije ( FEV1 i FVC)
• Broj bodova CAT upitnika ili MMRC skale dispneje
• Broj pogoršanja oboljenja koje je pacijent imao u prethodnoj godini
• Broj pogoršanja koja su liječena u bolničkim uslovima

Na osnovu ovih parametara težina oboljenja se klasifikuje u jednu od 4 grupe : A, B, C ili D.

LIJEČENJE
• Prestanak pušenja je najbitnija mjera za liječenje HOBP.
• U liječenju se koriste različiti farmakološki preparati ( „pumpice“ i tablete)
• Farmakološko liječenje se prilagođava svakom pacijentu ponaosob zavisno od težine oboljenja, rizika od egzacerbacija, neželjenih efekata lijekova,
komorbiditeta i dostupnosti i cijene lijekova
• Bitan element liječenja je obuka pravilnom korišćenju „pumpica“
• Redovna godišnja vakcinacija protiv sezonskog gripa
• Vakcinacija protiv pneumokoka može smanjiti učestalost infekcija donjih respiratnih puteva
• Pulmološka rehabilitacija smanjuje simptome i poboljšava kvalitet života
• Kod pacijenata sa sniženom koncentracijom kiseonika u krvi preporučuje se dugotrajna kiseonička terapija. Upotreba dugotrajne kiseoničke terapije poboljšava preživljanje oboljelih.
• Kod pacijenata koji imaju povišenu koncentraciju ugljen dioksida u krvi upotreba neinvazivne ventilacije može smanjiti smrtnost.